ریتینر(Retainer) یا نگهدارنده یا تثبیت کننده ارتودنسی و کاربرد آن
همیشه پس از اتمام دوره درمان ارتودنسی، فارغ از اینکه نوع دستگاه درمان ارتودنسی چه نوعی باشد(ارتودنسی ثابت یا متحرک) ،از ریتینر یا نگه دارنده استفاده میشود. ریتینر یا نگهدارنده دستگاه‌هایی هستند که نتایج به دست آمده از درمان ارتودنسی را حفظ میکنند. این وسایل تا مدتی پس از اتمام درمان ارتودنسی استفاده می‌شوندو کمک میکنند تا دندانها در موقعیت جدید، ثابت شوند و مانع از کج شدن دوباره دندانها یا برگشت نتایج درمان ارتودنسی می‌شوند. در طول ماه اول پس از اتمام درمان ارتودنسی و بعد از اینکه براکت ها از روی دندانها برداشته شدند، خطر حرکت دندان ها زیاد است از این رو باید یکی از انواع ریتینر توسط فرد استفاده شود.
اگر از ریتینر یا نگه دارنده به صورت مرتب بعد از اتمام درمان ارتودنسی استفاده نشود، پس از مدتی در اثر نیروهای بافتهای نرم مانند زبان، گونه ها و لبها، دوباره دندانها تغییر موقعیت داده و به صورت جزئی ممکن است دوباره کج شوند و فرد دچار برگشت نامرتبی دندان ها شده (البته نه به شدت سابق) و چاره ای جز ارتودنسی دوباره نیست. از سوی دیگر نمی توان نیروهای ارتودنسی را بیش از مدت معینی بر دندانها وارد کرد و ممکن است با ارتودنسی مجدد، عوارضی مثل تحلیل ریشه دندانها، تحلیل لثه و پوسیدگی دندان ها افزایش یابد. برای جلوگیری از این مساله، ارتودنتیست ها از ریتینر یا نگهدارنده ارتودنسی استفاده می کنند تا دندان ها را به همان فرمی که مرتب و صاف هستند نگهدارند.
درباره ارتودنسی مجدد بیشتر بدانید
بهترین زمان استفاده از ریتینر یا نگه دارنده ارتودنسی
مدت زمان استفاده از ریتینر یا نگه دارنده ارتودنسی
مدت زمان استفاده از ریتینر ارتودنسی پس از اتمام درمان ارتودنسی در هر فرد، متفاوت است. مدت زمان استفاده از ریتینر متناسب با سن بیمار، وضعیت اولیه دندانها و فک و نوع ارتودنسی متفاوت است. به طور کلی، اکثر افراد بعد از درمان ارتودنسی، باید تا 6 ماه به طور مرتب و در طی شبانه روز از یک نگهدارنده نامرئی شفاف یا پلاک هاولی استفاده کنند و بعد از 6 ماه باید ریتینر را تنها شبها استفاده کنند. اما سیم های پشت دندانی باید در درازمدت بدون اینکه برداشته شوند تا زمانی که متخصص ارتودنسی صلاح بداند مورد استفاده قرار بگیرند. پس از نصب نگهدارنده ارتودنسی ثابت بهتر است در فواصل معینی به ارتودنتیست خود مراجعه کنید. واقعیت این است که چون دندان های ما همواره در معرض حرکت و جابجایی قرار دارند، باید تا آخر عمر پس از ارتودنسی از یکی از انواع ریتینر استفاده شود.
عوارض عدم استفاده از ریتینر ارتودنسی
انواع ریتینر یا نگهدارنده ارتودنسی
ریتینرها دو دسته هستند: ثابت یا متحرک
نگه دارنده هایی که به شکل پلاک متحرک می باشند ، تمامی نکات مربوط به استفاده از پلاک های متحرک در مورد آنها صادق است. این دستگاه ها باید بجز در هنگام مصرف وعده های غذایی و مواقع مسواک زدن ، به طور تمام وقت حداقل تا یکسال و پس از آن هنگام خواب در شب ها استفاده گردند.
دو شکل رایج از نگه دارنده‌های متحرک ، یکی نگه دارنده هاولی و دیگری نگه دارنده شفاف(اسیکس) هستند.
- ریتینر یا نگه دارنده متحرک هاولی:
نگه دارنده هاولی (HAWLEY) بیشتر برای دندانهای فوقانی استفاده میشود. این نوع نگه دارنده از سیم و جنس آکریل رزینی و مخصوص دهان هر فرد،بر اساس قالب تهیه شده از سقف دهان او ساخته می شود و دارای چند گیره یا قلاب است که پلاک نگه دارنده را به دندانهای آسیاب بزرگ اول وصل میکند و یک سیم کمانی کوتاهی که بر روی دندانهای جلویی قرار میگیرد. همچنین پلاک هالی را میتوان در صورت لزوم دستکاری و تنظیم کرد و با آن اندکی اصلاح موقعیت دندان ها و حرکات دندانی جزئی را انجام داد. پلاک نگه دارنده هاولی نسبت به نگه دارنده شفاف اسیکس ، بادوام تر است و تمیز کردن آن راحت است.
ریتینر هاولی گاهی باعث اختلال در صحبت کردن فرد میشود،این مسِئله عموماً فقط به روزهای اولیه استفاده از پلاک مربوط می‌شودو بعد از آن کاملا رفع میشود. پلاک نگهدارنده هاولی را باید هنگام شرکت در ورزش‌هایی مانند بوکس، فوتبال و شنا درآورد. ریتینر هاولی دارای سیمی در قسمت جلویی خود و بر روی دندانهای قدامی می باشد که قابل مشاهده است. این نگهدارنده تأثیری روی صحبت کردن فرد ندارد و نگرانی در مورد این مسئله وجود ندارد.
- ریتینر یا نگه دارنده متحرک شفاف(اسیکس)
این نوع نگه دارنده دقیقا شبیه به الاینر شفاف اینویزیلاین یا ارتودنسی‌های نامرئی است و از جنس پلاستیک شفاف ساخته میشود ، اما تفاوت زیادی با پلاک‌های الاینر شفاف که برای درمان ارتودنسی بکار می‌روند دارد. نگهدارنده متحرک شفاف یا اسیکس برعکس الاینرهای شفاف اینویزیلاین که به صورت سِری یا مجموعه ساخته می‌شوند، تنها یک عدد است و باید در طول شبانه روز ، حداقل به مدت 22 ساعت استفاده شود. . به دلیل نامرئی بودن این نگهدارنده افراد زیادی ترجیح می دهند از این نوع نگهدارنده ارتودنسی استفاده کنند، اما متاسفانه این نوع نگه دارنده ها طول عمر بالایی ندارند. مهمترین مزیت این روش، همکاری خوب بیمار در استفاده از آن است چرا که این وسیله شفاف بوده و کسی متوجه وجود آن بر دندانها نمی‌شود، و از نظر زیبایی مشکلی ایجاد نمیکند. استفاده از این نوع نگهدارنده ارتودنسی بسیار ساده و راحت است. در مواقع غذا خوردن و تمیز کردن دندانها باید اسیکس را از دهان خارج کرد ، سپس اسیکس را نیز تمیز کرده و مجددا استفاده گردد.در ارتباط با دوام آن ها می توان گفت که از ریتینر هاولی، دوامش کمتر است. این نکته حائز اهمیت است که این پلاک شفاف برای تغییر موقعیت دندان ها نمیتواند بکار رود(برعکس پلاک هاولی) و تنها به منظور تثبیت موقعیت دندان ها مورد استفاده قرار می گیرد.
- ریتینر یا نگه دارنده ثابت ارتودنسی (فیکس ریتینر)
ریتینر ثابت ارتودنسی یک سیم فلزی با ساختار و جنس خاص است که به سطح پشتی شش دندان جلویی پایین یا بالا، با کامپوزیت مخصوص توسط ارتودنتیست، بعد از خارج کردن دستگاه های ارتودنسی متحرک یا ثابت چسبانده میشود. این نوع ریتینرها معمولا و بیشتر برای دندان های فک پایین استفاده می شود.
متخصصین ارتودنسی ترجیح می دهند از نگهدارنده ثابت پس از اتمام درمان استفاده کنند زیرا دیگر مسئله همکاری فرد در استفاده از نگه دارنده ( فراموشی در استفاده یا خارج کردن مکرر نگهدارنده ارتودنسی از دهان) مطرح نیست. مزایای آن نسبت به نگه دارنده متحرک شامل در دید نبودن و مخفی بودن، حفظ صد در صدی نتایج ارتودنسی و کاهش مشکلاتی نظیر شکستن و گم شدن می باشد.
در مواردی از نگهدارنده ها در حفظ فضا برای رویش دندان های دائمی نیز استفاده می شود. در مواردی که دندان شیری کودک زود تر از زمان موعد بیوفتد باید از فضا نگه دار ثابت استفاده کرد، در غیر این صورت ممکن است در آینده دچار نامرتبی دندان ها شود.
- نگه دارنده یا پلاک پوزیشنر
پوزیشنر به صورت یک پلاک متحرک است و زمانی به کار برده میشود که لازم باشد دندانها پس از برداشتن براکتها و اتمام درمان ارتودنسی، به‌طور جزئی حرکت داده شود.برای ساخت این دستگاه از دهان بیمار قالب گرفته میشود، سپس تکنیسین لابراتوار، دندانها را در وضعیت مناسب‌تری روی مدل گچی قرار میچیند و دستگاه پوزیشنر را با توجه به این موقعیت مناسب می‌سازد. بیمار باید پس از اتمام درمان ارتودنسی ، به صورت تمام وقت از این دستگاه استفاده کند. دستگاه یا پلاک پوزیشنر مقداری حجیم است و در صحبت کردن و… اختلال ایجاد میکند.
- ترکیبی از ریتینر ثابت و متحرک
ببرخی از متخصصین ارتودنسی ترکیبی از ریتینر ثابت و متحرک را برای حفظ موقعیت دندان های بیمار پس از اتمام درمان ارتودنسی بر می گزینند، یعنی یک نگهدارنده ثابت در پشت دندان های فک پایین و یک ریتینر متحرک هنگام خواب برای دندان های فک بالا.
در هر صورت مشاوره با متخصص ارتودنسی و انتخاب یکی از این دو نگهدارنده یا ترکیبی از آن دو بهترین راه حل برای شما خواهد بود.
نحوه مراقبت از نگهدارنده ارتودنسی
درصورت استفاده از نگهدارنده ارتودنسی باید بهداشت دهان به خوبی رعایت شود، در غیر اینصورت ممکن است به التهاب لثه و پوسیدگی دندان منجر شود. نگهدارنده متحرک ارتودنسی چه از نوع هاولی و چه از نوع شفاف ، به دلیل ظریف بودن ممکن است دچار شکستگی شود،بنابراین باید هنگام مصرف مواد غذایی از دهان خارج شود.
نگه دارنده های ثابت ارتودنسی(فیکس ریتینر) میتوانند سالها و بدون کوچکترین مزاحمتی برای فرد در محل باقی بمانند. با این حال در صورت گاز گرفتن غذاهای سفت و سخت(یخ،میوه های هسته دار،نان خشک،ته دیگ،آبنبات های سخت و …) با دندانهای جلو امکان جداشدن این سیم ها از دندانها در برخی نواحی وجود دارد که در این صورت می تواند حتی ظرف چند روز، جابجایی دندان های ردیف شده ، رخ دهد. لذا در این موارد می بایست در اولین فرصت ممکن به متخصص ارتودنسی مراجعه نمود.
اگر یکی از مراجعین ما در کلینیک ارتودنسی دکتر مهناز ارثی هستید و رتینرتان به هر دلیلی دچار لقی یا شکستگی شده است، یک وقت اورژانسی از دکتر مهناز ارثی(متخصص ارتودنسی ) بگیرید تا سریعا تعمیر شود.
- چگونه ریتینر خود را باید تمیز کرد؟
دقیقا مانند اینکه هر روز دندانهای خود را مسواک می‌زنید، مهم است که هر روز ریتینر متحرک خود را نیز با مسواک و خمیردندان تمیز کنید. همچنین میتوانید برای بهتر تمیز کردن ریتینر، آن را در محلول تمیز کننده (مثلا مقدار کمی سرکه سفید رقیق شده یا مقداری جوش شیرین حل شده در آب) حدود 15 دقیقه غوطه ور کنید. ریتینر خود را در جای گرم قرار ندهید و با آب داغ آن را شستشو ندهید، زیرا گرما می تواند سبب تغییر شکل پلاستیک و یا آکریل گردد. علاوه بر تمیز کردن خود ریتینر، باید به تمیز کردن جعبه ریتینر نیز توجه داشته باشید. به کمک آب گرم و صابون جعبه ریتینر خود را بشویید.
زمانی که از نگهدارنده ثابت ارتودنسی استفاده می کنید باید به آموزش بهداشت ارتودنسی اهمیت بیشتری دهید. همانند براکت ارتودنسی، اگر بهداشت دهان را به خوبی رعایت نکنید احتمال تجمع پلاک و باکتری ها بین دندانها و اطراف سیم نگه دارنده افزایش پیدا می کند در نتیجه موجب پوسیدگی و التهاب لثه می شود. استفاده از نخ دندان و مسواک باید به صورت مرتب صورت گیرد.
مراقبت و تمیز کردن ریتینر ارتودنسی ثابت پشت دندانی کمی سخت است و زمان نسبتا طولانی تری نیاز دارد اما نباید از انجام این کار غافل شوید. شما باید برای جلوگیری از پوسیده شدن یا تجمع جرم روی دندان ها، روزانه دست کم 2 بار دندان های خود را مسواک بزنید . رعایت بهداشت این سیم ها و خصوصا استفاده از نخ دندان های ارتودنسی(سوپرفلاس) ضروری است زیرا در غیر این صورت می تواند تورم شدید لثه ها را در پی داشته باشد.
برای تمیز کردن بین سیم های پشت دندانها، یک نخ دندان عادی یا ترجیحا نخ دندان مخصوص ارتودنسی (سوپرفلاس) تهیه کنید.یک سر نخ دندان را از زیر سیم رد کنید و دو سر آن را بگیرید و به آرامی زیر سیم پشت دندان را نخ دندان بکشید.
- کدام نوع نگهدارنده ارتودنسی برای هر فرد مناسب تر است؟ ریتینر متحرک بهتر است یا ثابت؟
اینکه چه نوع نگهدارنده ای برای هرفرد بهتر است در درجه اول به نظر متخصص ارتودنسی بستگی دارد و بعد در درجه دوم به انتخاب بیمار. در مجموع بهتر است ابتدا اجازه دهید متخصص ارتودنسی دندان های شما را ارزیابی کند و او تصمیم بگیرد برای تثبیت دندان های مرتب شده شما از چه نوع وسیله ای به عنوان نگه دارنده استفاده کند.
ویژگی‌های یک نگهدارنده (ریتینر) خوب
عوامل زیر هنگام تعیین بهترین نوع ریتینر در نظر گرفته میشود:
- کارایی: تمام ریتینرها، با توجه به شرایط و عادت‌های خاص هر بیمار، معمولاً بسیار سودمند هستند، البته به شرطی که به نحو صحیح از آن استفاده شود.
- راحتی: راحتی ریتینر برای بیمار بسیار مهم می باشد، زیرا بیمار باید به خوبی با ارتودنتیست خود همکاری داشته باشد.تاثیرگذاری و کارایی ریتینر تا حد زیادی وابسته به همکاری بیمار به استفاده از آن است.
- ظاهر: پلاک شفاف یا ریتینر ثابت بهترین انتخاب برای بیمارانی است که ظاهر پلاک برایشان مهم است؛ چون این نوع ریتینرها عملاً نامرئی هستند.
- نگهداری از ریتینر: کوتاهی در مراقبت از پلاک نگهدارنده مشکلات بسیاری مانند پوسیدگی دندان یا بیماری لثه را به بار می‌آورد. تمیز کردن پلاک ارتودنسی باید هر روز به طور مرتب انجام شود.
- دوام: دوام هر دو نوع ریتینر ثابت و پلاک متحرک هاولی بالا است، اما استحکام پلاک نگهدارنده شفاف اسیکس کمتر است. بیمارانی که عادت به دندان قروچه و روی هم فشار دادن دندانها دارند، بهتر است از ریتینر شفاف اسیکس استفاده نکنند.
قیمت نگهدارنده ارتودنسی
پس از مراجعه به متخصص ارتودنسی برای برداشتن سیم‌های ارتودنسی، قیمت نگهدارنده ارتودنسی توسط ایشان به شما ابلاغ میشود. نگهدارنده ها هزینه زیادی ندارند. در اکثر موارد، هزینه ریتینر متحرک و ثابت به صورت جداگانه از سایر پروسه های درمان ارتودنسی، پرداخت میشود.
پاسخ به سوالات رایج درباره ریتینر ارتودنسی دندان
خیر شما نمی توانید تا زمانی که ریتینر در داخل دهان شماست چیزی میل کنید زیرا شکسته یا آسیب میبند. حین غذا خوردن ومسواک زدن باید نگهدارنده تحرک را در آورد. اما با نگهدارنده ثابت ارتودنسی میتوان غذا خورد.
خیر هزینه ای که برای ارتودنسی دندان پرداخت می شود به وصرت جداگانه پرداخت می شود و هزینه ریتینر نیز پس از درمان به وصرت مجزا دریافت می شود.
در ارتودنسی کودکان بسته به اینکه سن و سال کودک چقدر است و چه دوره درمانی را طی کرده ممکن است نگهدارنده ثابت استفاده شوید یا متحرک. اما اگر کودک شما متعهد به استفاده از نگهدارنده است و به طور مرتب از آن استفاده می کند می تواند نگهدارنده متحرک داشته باشد. اما چنانچه نمیتواند به طور منظم از آن استفاده کند بهتر است که نگهدارنده ثابت داشته باشد.
نحوه برداشتن نگهدارنده ها دقیقا مشابه اینویزیلاین ها است. شما به راحتی و تنها با کمک انگشت های خود میتوانید نگهدارنده را از روی دندان های خود بردارید.منتهی سعی کنید زمانی که شی یا چیزی در دست شما است اقدام به برداشتن یا وصل کردن نگهدارنده ها نکنید. زیرا ممکن است به خودتان یا نگهدارنده آسیب برسانید.
خیر نگهدارنده ها و اینویزیلاین ها دو دستگاه مجزا هستند. نگهدارنده نتایج ارتودنسی را ثابت نگاه میدارد و اینویزیلاین نامنظمی های دندانی را اصلاح می کند در حالی که نگهدارنده قادر به اصلاح ناهنجاری نیست
همانطور که گفتیم، در علم ارتودنسی، استفاده از ریتینر بخش مهمی از درمان است. اگر جابجایی دندانها حداقل باشد، می توان از ریتینر برای حرکت دندان ها به سمت نحوه قرارگیری در هنگام برداشتن براکت ها استفاده کرد. سرانجام، در صورت عدم مناسب، ریتینر هرگز نباید روی دندان ها استفاده شود. نگهدارنده متحرک هالی به منظور اصلاح موقعیت دندان ها و حرکات جزئی ساخته شده است.
در صورت مواجهه با شکستن سیم پشت دندان می بایست در اولین فرصت برای تعمیر شکستگی و جلوگیری از برگشت نامرتبی و کجی دندان ها به مطب ارتودنتیست خود معالج مراجعه کنید.
زمانی که استفاده از ریتینر ارتودنسی را شروع می کنید، تا چند روز زمان لازم است تا به آن عادت کنید. شاید در روز های ابتدایی وجود ریتینر در دهان شما سبب ترشح بزاق بیش از حد در دهان شود. همچنین این امکان وجود دارد تا در روز های ابتدایی صحبت کردن شما تحت تاثیر قرار بگیرد. اما نگران این اتفاقات نباشید، زیرا بعد از چند روز از بین می رود.
با وجود نگهدارنده ثابت در دهان به راحتی می توان غذا خورد، اما در صورتی که از ریتینر متحرک استفاده می کنید، باید در زمان مسواک زدن و غذا خوردن آن را از دهان خود خارج کنید.
تمام دستگاه هایی که در دهان قرار داده می شوند، می توانند به راحتی سبب تجمع پلاک ها و جرم های دندانی شوند. در صورتی که به بهداشت ریتینر خود توجه نداشته باشید، به مرور زمان ریتینر دچار بو و طعم خاصی می گردد. همچنین ریتینر می تواند سبب جمع شدن باکتری های خطرناکی شود که سلامت دهان و دندان را به خطر می اندازند. درست که همواره باکتری هایی در دهان وجود دارند، اما اگر میزان آن ها از حد زیادی بگذرد، مشکلات فراوانی را ایجاد می کنند.
برای ساخت ریتینر متحرک در ابتدا ارتودنتیست در کلینیک ارتودنسی از دندان های بیمار با استفاده از دو روش قالب گیری سنتی یا روش نوین اسکن سه بعدی قالب گرفته می شود ، سپس آن را برای ساخت ریتینر اختصاصی فرد ، به لابراتوار دندانسازی ارسال می کند تا تکنسین ریتینر مختص هر فرد را بسازد.
بله. به عنوان مثال، در صورتی که لثه یا دندان های شما تحریک شوند و یا پلاک زیادی در اطراف آنها تجمع یابند، متخصص ارتودنسی ممکن است ریتینر ثابت را بردارد و ریتینر متحرک را به شما توصیه نماید.
هر زمان که خواستید می توانید آنها را از دهان خارج کنید، مثلا هنگام غذا خوردن یا تمیز کردن دندان ها.نصب ریتینر متحرک بسیار راحت تر از ریتینرهای ثابت است.با قرار دادن ریتینر متحرک در یکی از انواع محلول های تمیز کننده به راحتی می توانید باکتری های موجود روی آن را به سرعت از بین ببرید.
نگهدارنده های متحرک برای دندان های بالایی بهتر هستند زیرا دندان های پایینی ممکن است آن را گاز بگیرند. یکی از مهمترین نقاط ضعف نگهدارنده متحرک این است که ممکن است به راحتی گم شود یا آن را بشکند.به دلیل جنس ریتینر متحرک، بیشتر در معرض ترک خوردگی و شکستگی قرار دارد و نیاز به مراقبت بیشتری دارد. در صورتی که استفاده از این نوع نگهدارنده را فراموش کنید ممکن است دندان های شما به حالت اولیه بازگردند.
سعی کرده ایم در این مقاله به سوالات رایج درباره نگه دارنده یا ریتینر ارتودنسی پاسخ دهیم. اما اگر هنوز سوالی در ذهن شما باقی مانده است و یا میخواهید اطلاعات بیشتری از نگهدارنده ها به دست آورید، خوشحال میشویم سوال خود را از طریق این لینک از ما بپرسید تا پاسخ شما را مستقیما خانم دکتر مهناز ارثی برایتان ارسال کنند.
 یا نگهدارنده یا تثبیت کننده ارتودنسی و کاربرد آن){kind=link}
بدون دیدگاه