مسئله بهداشت و بایدها و نباید ها در ارتودنسی

مسئله بهداشت و بایدها و نباید ها در ارتودنسی

در صورت عدم رعایت بهداشت دهان در دوران درمان ارتودنسی، چه مشکلاتی ایجادمی شود؟

در صورتی که ذرات غذایی بین دندانها یا اطراف براکت ها گیر کند و تمیز نشود ، پلاک باکتریایی بر روی سطح دندانها و براکتها تشکیل میشود. در اثر فعالیت باکتریها در پلاک دندانی ، اسید تولید می شود و مینای دندان دائما در معرض این اسید قرار می گیرد. در نتیجه مینا ضعیف شده و از بین می رود. در این مرحله لکه های سفیدی به نام white spot در سطح دندان ایجاد می شود که مرحله اول پوسیدگی دندان است.از طرفی لثه در اثر پلاک و باکتریها تحریک و ملتهب می شود , اگر این وضعیت ادامه پیدا کند، ژینژیویت یا بیماری لثه ایجاد می شود.

آیا درمان ارتودنسی به دندانها صدمه میزند؟

خود براکت آسیبی به دندانها وارد نمی کند به خصوص اگر توسط متخصص ارتودنسی با تجربه و ماهر درمان انجام شود. اما در صورتی که در طول درمان ارتودنسی بهداشت دهان را رعایت نکنید و مراقب سلامت دهان خود نباشید بله ممکن است دندانها و لثه ها صدمه ببینند.

وسایل بهداشتی ارتودنسی

یکی از مهم ترین کار هایی که باید در زمان نصب دستگاه ارتودنسی در دهان رعایت شود، مسئله بهداشت دهان، دندان ها و دستگاه ارتودنسی در دهان می باشد.

انواع وسایل بهداشتی ارتودنسی

1. مسواک مخصوص ارتودنسی
2. نخ دندان SuperFloss
3. مسواک بین دندانی همراه با سری یدکی مخروطی شکل
4. خمیر دندان مناسب
5. دهانشویه فلوراید
6. مسواک های برقی
7. واتر پیک (دستگاهی که آب را با فشار بین دندان ها و لثه ها میراند)
مسواک

بعد از خوردن هر خوراکی‌، دهان باید با آب شستشو داده شود، این کار باعث می‌شود مواد غذایی که در اطراف براکت ها جمع شده اند،از محل پاک شوند. بعد از هر وعده غذایی باید حتما مسواک بزنید. شیوه مسواک زدن در دوره درمان ارتودنسی کمی با مسواک زدن معمولی متفاوت است و باید ناحیه اطراف براکتها به خوبی تمیز شود.

بهتر است از مسواک‌های دستی دارای موهای نرم و متوسط استفاده کنید. بعضی افراد با مسواک برقی راحت ترند . بهترین روش برای مسواک زدن به طوری که باعث آسیب به دهان، دندان ها و دستگاه ارتودنسی نشود به این ترتیب است که باید مسواک را در بالای براکتها با زاویه 45 درجه به طوری که موهای مسواک به سمت پایین باشد و بعد در زیر براکتها با زاویه 45 درجه به طوری که موهای مسواک به سمت بالا باشد نگه دارید. برای هر دندان باید حدود ۱۰ ثانیه زمان بگذارید و سپس به دندان بعدی بروید. دندانها را با ترتیب مشخصی مسواک کنید تا ناحیه ای بدون مسواک زدن ، جا نماند. سطح براکت ها را نیز مسواک بزنید و مسواک را کمی بر روی براکت ها فشار بدهید تا موهای آن وارد سوراخها و زوایای براکت ها شود. زیر سیم را هم با مسواک تمیز کنید. همه سطوح دندان ها از جمله سطوح داخلی و سطح جونده را باید تمیز کنید.پس از پایان کار مسواک کردن دندانها، خمیر دندان را بیرون تف کنید و سطح زبان را مسواک کنید و بعد دهان را ابکشی نمایید.بهتر است مسواک خود را پس از هر 3 ماه استفاده تعویض کنید.
در صورت استفاده از ریتینر یا نگه ‌دارنده‌ متحرک و پلاک متحرک ارتودنسی، آنها نیز باید روزانه مانند دندان‌ها مسواک زده شوند. همچنین ممکن است استفاده از یک محلول پاک کننده برای تمیز کردن وسایل متحرک ارتودنسی نیز توصیه شود، اما نباید همراه با آب داغ مصرف شست و شو داده شوند زیرا می‌تواند موجب تغییر شکل نگه دارنده و یا پلاک متحرک شود و آن را غیر قابل استفاده کند. این وسایل و پلاک های متحرک ارتودنسی زمانی که در داخل دهان قرار ندارند باید در محفظه‌ی مخصوص خود (جعبه پلاک) قرار گیرند.

تمیز کردن بین دندان‌ها

تمیز کردن بین دندان‌ها را می‌توان با استفاده از نخ دندان‌های مخصوص و نیز مسواک‌های بین دندانی کوچک انجام داد. از واترپیک که یک وسیله‌ی شست‌شوی دهان با فشار آب است نیز میتوان برای تمیز کردن بین دندان‌ها و زیر سیم ها استفاده کرد.

استفاده از نخ دندان با وجود براکتها و سیم ها سخت‌تر می‌باشد، محصولات مخصوصی موجود می‌باشند از جمله Floss threaders و انواع خاصی از نخ دندان به نام Super Floss که می‌توانند به استفاده‌ي آسان‌تر از نخ دندان کمک کنند.

هنگام استفاده از نخ دندان در طول درمان ارتودنسی آن را به آرامی از زیر سیم ها رد کنید و مدل نخ دندان کشیدن شما باید به صورت C شکل باشد تا به سیم ها آسیب وارد نکند(نخ را به شکل c دور هر دندان بیاندازید و به آرامی روی سطح دندان بالا و پایین ببرید). نباید نخ دندان را صورت عمودی و اره ای بکشید. اگر نخ نکشید، بیش از 40 درصد سطوح دندان تمیز نمی‌شود.

دهانشویه مناسب

استفاده از یک دهانشویه مناسب در طول درمان ارتودنسی مزایای مخصوص به خود را دارد و پیشنهاد می شود. اما استفاده از دهانشویه هرگز نمی تواند جایگزین مسواک و نخ دندان باشید. محتویات و مواد تشکیل دهنده دهانشویه ها متفاوت است، بنابر این بهتر است نوع دهانشویه خود را مطابق با نظر دندانپزشک انتخاب کنید.دهانشویه های آنتی باکتریال و دارای فلوراید برای ارتودنسی مناسب می باشند.
باید دهانشویه را به مدت 30 ثانیه در دهان خود بچرخاید و سپس آن را بیرون بریزید و دهان خود را آبکشی ننمایید و به مدت 1 ساعت بهتر است از خوردن مواد غذایی پرهیز کنید.

خمیر دندان مناسب

خمیر دندان ها با توجه به محتویات و مواد تشکیل دهنده خود انواع مختلفی دارند، بهتر است قبل از خرید خمیر دندان خود ، با متخصص ارتودنسی خود مشورت کنید تا بهترین خمیر دندان برای خود انتخاب کنید. خمیر دندان های حاوی فلوراید و خاصیت ضد پوسیدگی برای استفاده در طول درمان ارتودنسی مناسبند.

بایدها و نباید ها در طول دوره درمان ارتودنسی دندان

مراقبت های بعد از شروع درمان ارتودنسی جزو مهم ترین موارد، در این درمان می باشد:

1. در طی دوره این درمان باید به صورت منظم در جلسات درمانی حاضر شوید. مهم ترین عامل در کاهش طول زمان درمان ، مراجعات منظم ماهانه ارتودنسی می باشد.
2. اکثر اوقات می‌توانید هر چه که دوست دارید، میتوانید در دوران ارتودنسی میل کنید، آنچه اهمیت دارد این است که دندان‌ها را پس از صرف غذا مسواک بزنید،و محیط دهان را پیوسته تمیز نگه دارید.
3. کسانی که تحت درمان با ارتودنسی قرار گرفته اند ، باید از خوردن مواد خوراکی سفت که باعث خم شدن یا شکستن سیم یا براکت میشوند ؛ از جمله ته دیگ ، ذرت بو داده ، سیب ، هویج ، آجیل و غیره پرهیز کنند. در صورت تمایل به مصرف ، می توانند موارد فوق را میکس کرده یا آسیاب نمایند.
4. قبل از مصرف میوه هایی مانند گوجه سبز و مواد غذایی دیگری مانند زیتون و خرما بهتر است ابتدا هسته را از آن جدا و سپس میل کنید
5. از مصرف مواد چسبنده مانند شکات، تافی، آبنبات ،گز،سوهان و… امثال این ها خودداری کنید
6. درد دندان بعد از جلسه اول براکت گذاری و طی درمان ارتودنسی، طبیعی است که با مصرف مسکن هایی که ارتودنتیست برای شما تجویز کرده است بهبود پیدا می کند
7. در صورت کنده شدن یا شکستن براکت های ارتودنسی ، سریعا به پزشک معالج خود اطلاع داده و سپس به او مراجعه نمایید.
8. در ابتدا که تازه براکت می گذارید یا آن را تنظیم می کنید، دندانهایتان حساس شده و درد می گیرند. در این مدت توصیه می شود غذاهای نرم بخورید. از جمله غذاهای نرم که میتوانید در این مدت بخورید عبارتند از:پوره سیب زمینی، ماست، سوپ، آش، خوراک جو، برنج،ماکارونی،میوه های نرم مثل موز و پرتقال ،دسرهای نرم،خورشت ها،فرنی،شله زرد،شیر برنج،خامه و…
9. در صورت تمایل به مصرف آدامس ، توصیه به مصرف آدامس بدون قند در طی دوران درمان ارتودنسی می شود ؛مصرف آدامس بدون قند ، منجر به افزایش بزاق شده و بدین ترتیب منجر به کاهش پوسیدگی دندان می گردد. همچنین جویدن ادامس پس هر جلسه ویزیت و تنظیم دوره ای دستگاههای ارتودنسی منجر به کاهش درد میگردد.
10. شیرینی جات، غذاهای نشاسته ای مانند کارامل، چیپس و پفک که به دندانها می چسبند ، به مدت طولانی باعث تولید اسید و حل شدن مینا می شوند. بنابراین پس از خوردن خوراکی های نشاسته ای باید دندانهای خود را خوب تمیز کنید.
11. نوشیدنیهای گازدار و ابمیوه های اسیدی نیز به دلیل اسیدی کردن محیط دهان، نباید زیاد مصرف شوند. در اثر مصرف زیاد خوراکیهای اسیدی ، مینای دندان فرسایش پیدا کرده و از بین می رود.
12. دفعات خوردن را باید محدود کنید. به طور کلی بهتر است سه وعده غذای اصلی و دو میان وعده مصرف کنید. اگر دائما در حال خوردن باشید محیط دهان دائم اسیدی می شود. پس از هر بار مصرف خوراکی، دهان خود را با آب کاملا شستشو بدهید.
13. عاداتی مثل ناخن جویدن، یخ جویدن یا مداد جویدن باید ترک شوند.
14. در صورتی که از دستگاه یا پلاک ارتودنسی متحرک استفاده می کنید ، توجه نمایید که در حین مصرف مواد غذایی آن را از دهان خود خارج نمایید.
15. در مواقعی که دستگاه ارتودنسی متحرک را از دهان خارج می کنید ، به منظور جلوگیری از آسیب دیدگی و گم شدن و شکستن ،آن را در محفظه مخصوص خود قرار دهید.
16. از قرار دادن ارتودنسی متحرک در محل های قابل دسترس کودکان و حیوانات خانگی خودداری کنید.
17. در صورتی داشتن دستگاه یا پلاک ارتودنسی ، در هنگام ورزش شنا و یا تفریحات آبی آن را از دهان خود خارج نمایید.
18. ورزش و ارتودنسی تداخلی با یک دیگر ندارند اما باید در هنگام ورزش ، مراقبت هایی را انجام دهید که مانع آسیب به دندان و ارتودنسی شما شود از ورزش هایی که در آن ضربه به سر و صورت وجود دارد ، خودداری فرمایید، مثلا برای مراقبت بیشتر از ارتودنسی خود می توانید در هنگام ورزش های رزمی از محافظ های دندانی یا گارد دهانی استفاده کنید.
19. اگر متخصص ارتودنسی برایتان کش های الاستیک بین فکی تجویز کرده است، هنگام مسواک زدن باید آن را در بیاورید و بعد از مسواک فورا آن را دوباره بگذارید
20. در طی درمان ارتودنسی بایستی هر شش ماه یک بار برای معاینه دندانپزشکی به دندانپزشک خانوادگی خود مراجعه کنید تا درمانهای روتین لازم از جمله ترمیم پوسیدگی ها ، درمان ریشه و جرم گیری و … انجام شود.
21. اگر به جای براکت از پلاک متحرک ارتودنسی مانند اینویزالاین استفاده می کنید، تمیز کردن دندانها راحت تر است ،ابتدا پلاک یا دستگاه ارتودنسی متحرک خود را در بیاورید و دندانهایتان را مثل همیشه مسواک بزنید و سپس پلاک را جداگانه با مسواک تمیز کنید و آن را در دهان بگذارید
22. اگر براکتها یا سایر اتصالات باعث زخم و تحریک شدن مخاط گونه و لب هایتان میشود میتوانید از موم های ارتودنسی بر روی انها استفاده کنید.
23. اگرمتخصص ارتودنسی شما ، پیچ هایراکس در سقف دهانتان به کار گذاشته است،باید آن را نیز با مسواک تمیز کنید تا در اثر تجمع مواد غذایی در اطراف آن ،مخاط سقف دهان ملتهب نشود.
24. دندان‌ها معمولاً در دوران ارتودنسی کمی لق می‌شود، این لق شدن نشان دهنده موفقیت‌آمیز بودن درمان و حرکت دندانها است. در این مواقع شاید کمی غذا خوردن برایتان دشوار شود و بهتر است از غذاهای نرم استفاده کنید تا ناراحتی کمتری را احساس کنید.

نکاتی که در مورد ارتودنسی متحرک و مراقبت از پلاک متحرک را باید در نظر داشته باشید:

پلاک ارتودنسی متحرک می تواند درچند روز اول و قبل از اینکه مخاط دهان و عضلات دهان و دندان به آن عادت کنند ، آزاردهنده باشد و مشکلات جزیی همچون افزایش بزاق یا مشکل تکلم ایجاد کند. این مشکلات به صورت جزئی بوده و در طول یک هفته بر طرف خواهند شد.

برای کمتر کردن درد ارتودنسی متحرک می توانید از مسکن هایی که برای سردرد استفاده می کنید مانند استامینوفن استفاده کنید. اگر در قسمت خاصی از دهان خود احساس زخم،سوزش و… کردید، با متخصص خود مشورت کنید یا به مطب او مراجعه کنید، اما همچنان تا حد امکان از دستگاه ارتودنسی متحرک خود استفاده کنید و آن را از دهان خود خارج نکنید.

هنگام مسواک زدن و غذا خوردن پلاک را باید در بیاورید. زمانی که پلاک در دهانتان قرار دارد نباید هیچ چیزی بخورید (به جز آب).
برای تمیز کردن پلاک ارتودنسی از خمیر دندان و مسواک استفاده کنید و از پودر ها و مواد ساینده و سفید کننده نباید استفاده کنید همچنین نباید پلاک ارتودنسی را با آب داغ بشویید یا در معرض هر گونه حرارت قرار دهید زیرا باعث تغییر شکل آن میشود.